art 77 ustawy o rachunkowości
Jednostkami mikro w myśl ust. 1a dodanego do art. 3 ustawy o rachunkowości są: 1. Spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacjach) i spółki cywilne, inne osoby prawne, a także oddziały przedsiębiorców zagranicznych (w ro-zumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej), jeżeli jednostki te
Zgodnie z art. 64 ust. 1 pkt. 4 ustawy o rachunkowości, sprawozdanie finansowe jednostki podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta, jeśli jednostka w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządziła sprawozdanie finansowe, spełni co najmniej dwa z następujących warunków:
finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla jednostek małych korzystających z uproszczeń odnoszących się do sprawozdania finansowego Załącznik 6. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia
Odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych określa art. 77 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym ten, kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do: 1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych,
Odpowiedzialność ta wynika z art. 77 ustawy o rachunkowości, który to stanowi: Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do: 1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych, 2) niesporządzenia sprawozdania finansowego, sporządzenia go niezgodnie z przepisami
nonton film miracle in cell no 7 subtitle indonesia. Odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz sporządzanie sprawozdania finansowego wielokrotnie była przedmiotem wyroków sądów. W praktyce często budzi bowiem wątpliwości, kto w danym przypadku ponosi odpowiedzialność za wypełnianie lub nieprawidłowe wypełnianie obowiązków w zakresie rachunkowości. Prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym jest jednym z obowiązków wchodzących w zakres rachunkowości jednostki. Według zapisów ustawy księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie, bieżąco. Wymogi te są oczywiste w kontekście wiarygodności sprawozdań finansowych, deklaracji podatkowych oraz innych dokumentów sporządzanych na żądanie instytucji posiadających do tego legitymację ustawową (jak np. GUS, KNF, NBP). Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata Kluczowy dla ustalenia odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym z tytułu nadzoru, jest art. 4 ust. 5 uor. Z przepisów ustawy o rachunkowości wynika, że w spółce z odpowiedzialność tę ponosi kierownik, czyli zarząd. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy – odpowiedzialność tę ponoszą członkowie zarządu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę. Jednostka może też powierzyć prowadzenie ksiąg rachunkowych innej osobie (np. księgowemu w ramach umowy lub na podstawie umowy zlecenia) albo przedsiębiorcy prowadzącemu działalność w tym zakresie, co powinno być stwierdzone w formie pisemnej. W wyroku z 16 października 2014 r. (sygn. akt II KK 279/14) Sąd Najwyższy stwierdził, że w praktyce niejednokrotnie odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych jest niewłaściwie rozumiana i przypisywana osobie lub podmiotowi (np. biuru rachunkowemu), który zajmuje się fizycznie realizacją czynności związanych z prowadzeniem ksiąg rachunkowych. Wyrok ten ma istotne znaczenie, dlatego przytaczamy go w całości. Urząd Kontroli Skarbowej skierował pięć zarzutów wyczerpujących znamiona przestępstw z art. 79 pkt 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości ( Nr 121, poz. 591 ze zm.), polegających na niezłożeniu kolejno: od 1 lipca 2008 r. do dnia 15 lipca 2008 r. sprawozdania finansowego za rok 2007 (zarzut 1), od 1 lipca 2009 r. do 15 lipca 2009 r. sprawozdania finansowego za rok 2008 (zarzut 2), od 1 lipca 2010 r. do 15 lipca 2010 r. sprawozdania finansowego za rok 2009 (zarzut 3), od 1 lipca 2011 r. do 15 lipca 2011 r. sprawozdania finansowego za rok 2010, od 1 lipca 2012 r. do 15 lipca 2012 r. sprawozdania finansowego za rok 2011, dotyczących „A.” Spółka z do Sądu Rejonowego Wydział Gospodarczy, czym naruszył przepis art. 69 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 29 maja 2013 r., na mocy art. 66 § 1 i 2 i art. 67 § 1 warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonego M. R. o czyny opisane w pkt 1–5 wyczerpujące ustawowe znamiona występków z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości na okres próby wynoszący 1 rok. Na mocy art. 67 § 3 orzeczono wobec oskarżonego świadczenie pieniężne w kwocie 2000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej oraz orzeczono w przedmiocie kosztów sądowych. Wyrok uprawomocnił się 6 czerwca 2013 r. (k. 23). Kasację od tego orzeczenia, na korzyść skazanego, wywiódł Prokurator Generalny zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa karnego materialnego, art. 79 pkt 4 w zw. z art. 69 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości ( z 2013 r. poz. 330 ze zm.) polegające na błędnym przyjęciu, że działania przez zaniechanie polegające na czterokrotnym niezłożeniu w terminach ustawowych sprawozdań finansowych w imieniu „A.” sp. z do Sądu Rejonowego Wydział Gospodarczy, przez zajmującego się na podstawie umowy sprawami spółki – prowadzącego działalność gospodarczą w postaci biura doradztwa prawno-podatkowego „R.” w W. – doradcę podatkowego – M. R. – narusza – wynikający z ustawy i ciążący na oskarżonym obowiązek złożenia rzeczonych sprawozdań finansowych określony w art. 69 ust. 2 ustawy o rachunkowości – realizując tym samym znamiona występku z art. 79 pkt 4 powołanej ustawy, podczas gdy prawidłowa ocena prawna właściwie ustalonego stanu faktycznego powinna doprowadzić do wniosku, że prawnie sankcjonowany na podstawie art. 69 ust. 2 ustawy o rachunkowości obowiązek nie dotyczy oskarżonego i w konsekwencji skutkował uniewinnieniem go od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Skarżący wniósł o uchylenie wyroku w całości oraz uniewinnienie M. R. od zarzucanych mu przestępstw. Sąd Najwyższy zważył, co następuje: Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna w rozumieniu art. 535 § 5 dlatego podlegała uwzględnieniu. Przepis art. 79 ustawy o rachunkowości penalizuje różnego rodzaju czyny zabronione, w tym w pkt 4 polegający na nieskładaniu sprawozdania finansowego lub sprawozdania z działalności we właściwym rejestrze sądowym. Punktem wyjścia rozważań w przedmiocie odpowiedzialności za ten czyn winien być przepis art. 69 ustawy o rachunkowości, który określa zasady składania sprawozdań finansowych w rejestrach sądowych. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy o rachunkowości: kierownik jednostki składa we właściwym rejestrze sądowym roczne sprawozdanie finansowe, opinię biegłego rewidenta, jeżeli podlegało ono badaniu, odpis uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty, a w przypadku jednostek, o których mowa w art. 49 ust. 1 – także sprawozdanie z działalności – w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego. Z tego wynika, że osobą uprawnioną i zobowiązaną do składania rocznego sprawozdania finansowego jest kierownik jednostki, przez którego należy rozumieć członka zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy – członków tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę (...) – art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości. Zdefiniowanie kierownika jednostki jest bardzo istotne z punktu widzenia praktycznych aspektów odpowiedzialności. Kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości, jest odpowiedzialny za dokumentację co do przyjętych zasad rachunkowości, a także odpowiada za złożenie rocznego sprawozdania finansowego we właściwym rejestrze sądowym. Ponoszenie odpowiedzialności za realizację zadań z zakresu rachunkowości nie jest jednak tożsame z fizycznym prowadzeniem ksiąg rachunkowych oraz wykonaniem innych czynności z zakresu rachunkowości przez kierownika jednostki. Odpowiedzialność ta może mieć dwojaką postać, po pierwsze może dotyczyć odpowiedzialności z tytułu nadzoru, w sytuacji powierzenia prowadzenia ksiąg rachunkowych innej osobie lub innemu podmiotowi, po drugie może dotyczyć odpowiedzialności za prowadzenie rachunkowości, kiedy jest ono realizowane przez samego kierownika jednostki. Przy czym jedynym aspektem rachunkowości, w zakresie którego może nastąpić scedowanie odpowiedzialności na inną osobę, jest inwentaryzacja w formie spisu z natury, pod warunkiem, że odpowiedzialność ta zostanie przyjęta przez tę osobę w formie pisemnej. W praktyce niejednokrotnie odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych jest niewłaściwie rozumiana i przypisywana osobie lub podmiotowi (np. biuru rachunkowemu), który zajmuje się fizycznie realizacją czynności związanych z prowadzeniem ksiąg rachunkowych (zob. Komentarz do art. 4 ust. 5 ustawy o rachunkowości, M. Michalak, Lex 2013). Taka też błędna interpretacja przepisów ustawy o rachunkowości legła u podstaw orzeczenia o winie wobec M. R. co do czynów z art. 79 powoływanej wyżej ustawy. M. R. prowadzący doradztwo prawno-podatkowe „R.” zawarł z „A.” Sp. z reprezentowaną przez O. M. umowę zlecenie w dniu 1 lipca 2005 r., obejmującą prace księgowe, rozliczenie podatnika jako płatnika ZUS i z Urzędem Skarbowym oraz doradztwa z zakresu prawa podatkowego (§ 2 pkt 1 umowy, k. 42). Z § 5 tejże umowy wynika, że zleceniobiorca dokonuje także rozliczenia rocznego zleceniodawcy (bilans) i przygotowuje niezbędne materiały do rozliczenia rocznego pracowników spółki, za odrębnym wynagrodzeniem. Z całą stanowczością stwierdzić należy, że M. R., nie pełnił funkcji kierownika jednostki w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6, po wtóre z treści wiążącej go umowy z „A.” Sp. z taka powinność – polegająca na składaniu sprawozdania finansowego w odpowiednim rejestrze sądowym – w żadnym razie nie wynikała i nie mogła wynikać. W powołanym wyżej przepisie wskazano, kto może być kierownikiem jednostki, a zatem kto mógłby być ewentualnie odpowiedzialny za składanie sprawozdań finansowych (art. 79 pkt 4). Z tegoż należy odczytać, że kierownikiem jednostki nie może być przecież pełnomocnik ustanowiony przez jednostkę. Trafne i konieczne do przypomnienia są w tej mierze argumenty prokuratora przywołane w kasacji, z których wynika, że gdyby nawet założyć, że zakres łączącej strony umowy zawiera in extenso także zlecenie składania sprawozdań finansowych, należy zważyć, że złożenie sprawozdania finansowego to niewątpliwie czynność z zakresu prawa publicznego wynikająca z aktu normatywnego rangi ustawowej. Przeniesienie publicznoprawnego obowiązku do złożenia takiego dokumentu bez szczególnej normy prawnej zezwalającej na działanie w tym zakresie nie może odbyć się w drodze zobowiązania prywatnoprawnego, zatem takie postanowienie umowy miałoby charakter prawnie nieskuteczny. Czynności prywatnoprawne nie mogą bowiem wprowadzać modyfikacji do powinności wynikających z unormowań prawa publicznego. Sprawozdanie finansowe jest zresztą oświadczeniem wiedzy a nie woli, co wyklucza złożenie go przez pełnomocnika a w tym także, doradcę podatkowego lub osobę trudniącą się usługowym prowadzeniem ksiąg rachunkowych (zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 kwietnia 2005 r. w sprawie o sygn. VI SA/Wa 1245/04, POP 2005, Nr 5, poz. 115). Art. 76a ust. 1 ustawy o rachunkowości stanowi, iż usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, polegającą na świadczeniu usług w zakresie czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2–6 ustawy o rachunkowości – czyli prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym, okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów, wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego, sporządzanie sprawozdań finansowych, gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą. Zgodnie z ust. 2 art. 76a przedsiębiorcy, wykonujący działalność, o której mowa w ust. 1, są również uprawnieni do wykonywania działalności, obejmującej prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie; sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie – w zakresie określonym odrębnymi przepisami. Z powyższego wynika, że podmiot prowadzący usługowo księgi rachunkowe spółki nie jest zobowiązany lub nawet uprawniony do składania sprawozdań finansowych do właściwego rejestru sądowego. Takich kompetencji nie przewiduje także ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 2014 r. poz. 768, Z treści art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości wynika jedynie obowiązek podpisania sprawozdania finansowego przez osobę, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych obok kierownika jednostki, który takie sprawozdanie jest zobowiązany dodatkowo złożyć we właściwym sądzie. Wobec ustalonych okoliczności dojść należy do wniosku, że M. R. z racji właściwości podmiotowych – jako że nie pełnił roli kierownika jednostki – nie był zobowiązany do złożenia sprawozdania finansowego we właściwym sądzie, a tym samym nie zrealizował znamion przypisanych mu przestępstw z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Taki stan rzeczy skutkować musiał uchyleniem orzeczenia Sądu Rejonowego w całości i uniewinnieniem M. R. od zarzucanych mu czynów. Jeżeli kierownikiem spółki jest zarząd wieloosobowy, a nie została wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego zarządu. Tym samym gdy odpowiedzialność za prowadzenie rachunkowości spółki (w tym ksiąg rachunkowych) zostanie przypisana jednemu z członków zarządu (np. w umowie spółki lub regulaminie zarządu), za jego zgodą, odpowiedzialność spoczywa na tym członku zarządu, a nie na całym zarządzie. Ma to zastosowanie do etatowego księgowego spółki, pełniącego jednocześnie funkcję członka zarządu (kierownika jednostki). Jego odpowiedzialność za prowadzenia ksiąg rachunkowych wynika z art. 77 ust. 1. Stanowi on, że czyny polegające na dopuszczeniu do nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzeniu ich wbrew przepisom ustawy lub podawaniu w tych księgach nierzetelnych danych są zagrożone karą grzywny lub karą pozbawienia wolności do lat 2 albo obu tym karom łącznie. W wyroku z 15 maja 2014 r. (sygn. akt II CSK 446/13) Sąd Najwyższy stwierdził, że podział czynności między członków zarządu ustalony w umowie spółki z a tym bardziej w regulaminie zarządu, nie jest wiążący dla wierzyciela. Wierzyciel może zatem pozywać w trybie art. 299 wszystkich członków zarządu, w tym i tych, którzy nie zajmowali się sprawami, w związku z którymi powstało zobowiązanie. Polecamy: Jednolity Plik Kontrolny – praktyczny poradnik (książka) Zwykle w zakres obowiązków etatowego księgowego, wpisanych w umowę o pracę, wchodzi też odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych. Przyjęcie tej odpowiedzialności powinno mieć formę pisemną. Wówczas odpowiedzialność kierownika jednostki w tym zakresie jest ograniczona do obowiązków wynikających z nadzoru. Z drugiej strony księgowy staje się wówczas podmiotem, któremu można przypisać spersonalizowaną odpowiedzialność publicznoprawną lub prywatnoprawną za nieprawidłowości związane z prowadzeniem ksiąg rachunkowych. Umowa o pracę z księgowym, zawierająca oświadczenie o przyjęciu przez niego obowiązków w zakresie rachunkowości (w tym prowadzenia ksiąg rachunkowych) spółki, pozwala spersonalizować odpowiedzialność karnoskarbową księgowego. Czyny zabronione (popełnione umyślnie lub nieumyślnie), w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych, są wymienione w ustawie wśród wykroczeń i przestępstw skarbowych przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji (rozdział 6 ustawy), czyli w kontekście uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie należności publicznoprawnych jednostki. Schemat. Czyny zabronione w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych Księgowy w zakresie przyjętej odpowiedzialności za prowadzenie ksiąg rachunkowych odpowiada za czyny zabronione i podlega karze według następujących zasad: ● kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych (art. 60 § 1) lub, w wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 60 § 4); ● kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje księgi w miejscu wykonywania działalności lub w miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba, przedstawicielstwo lub oddział, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych (art. 60 § 2) lub w wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego określonego w § 2 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 60 § 4); ● kto nierzetelnie (niezgodnie ze stanem rzeczywistym) prowadzi księgę, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych (art. 61 § 1) lub w wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 61 § 2); ● kto wadliwie (niezgodnie z przepisem prawa) prowadzi księgę, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 61 § 3); ● kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli skarbowej lub czynności kontrolnych w zakresie szczególnego nadzoru podatkowego udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto wbrew żądaniu tej osoby nie okazuje księgi lub innego dokumentu dotyczącego prowadzonej działalności gospodarczej lub księgę albo inny dokument niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznymi, ukrywa lub usuwa, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych (art. 83 § 1) lub w wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 83 § 2); ● kto nie dopełniając obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, dopuszcza, chociażby nieumyślnie, do popełnienia czynów zabronionych z art. 60, art. 61, art. 83, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe, chyba że czyn sprawcy wyczerpuje znamiona innego przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego określonego w rozdziale szóstym ustawy albo jeżeli niedopełnienie obowiązku nadzoru należy do ich znamion (art. 84). Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe księgowy, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. UWAGA! Gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny, to karalność przestępstwa skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło 5 lat (art. 44 § 1 pkt 1). Gdy natomiast czyn stanowi wykroczenie skarbowe, jego karalność ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. 2. Kodeks karny Pojęcie szkody majątkowej jest podstawą klasyfikacji przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu, określonych w rozdziale XXXVI ustawy – Kodeks karny. Ze względu na brak wiążącej definicji tego pojęcia, w świetle poglądów dominujących w doktrynie i orzecznictwie, należy przyjąć, że szkodą majątkową jest każdy uszczerbek o charakterze majątkowym w dobrach prawnie chronionych, w wyniku którego poszkodowanemu przysługuje roszczenie o naprawienie szkody, a obowiązujące przepisy lub postanowienia umowne nakazują osobie innej niż poszkodowany naprawić tę szkodę. Jednocześnie na podstawie przepisu art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego przyjmuje się, że szkoda obejmuje: stratę, czyli efektywny uszczerbek pomniejszający majątek poszkodowanego (damnum emergens), oraz realnie utracone korzyści (lucrum cessans), jakie poszkodowany osiągnąłby, gdyby mu szkody nie wyrządzono. UWAGA! Dokumentacja działalności gospodarczej obejmuje również księgi rachunkowe. Dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne. Kodeks karny klasyfikuje wyrządzone szkody majątkowe, wymierzając kary według wartości uszczerbku w czasie popełnienia czynu zabronionego. Znaczna szkoda to szkoda o wartości przekraczającej 200 000 zł. Natomiast szkoda w wielkich rozmiarach to szkoda o wartości przekraczającej 1 mln zł. Etatowy księgowy spółki, niepełniący funkcji kierowniczej w jednostce, który nie dopełnia ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przyjęcia odpowiedzialności za prowadzenie ksiąg rachunkowych, podlega odpowiedzialności karnej zarówno za szkody majątkowe wyrządzone spółce pracodawcy, jak i za szkody majątkowe wyrządzone osobom trzecim, tzn. osobom fizycznym, innym niż pracodawca osobom prawnym albo jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej. Wynika to z przepisu art. 303 § 1, który karę pozbawienia wolności do lat 3 nakłada za wyrządzenie szkody majątkowej przez nieprowadzenie dokumentacji działalności gospodarczej albo prowadzenie jej w sposób nierzetelny lub niezgodny z prawdą, w szczególności za niszczenie, usuwanie, ukrywanie, przerabianie lub podrabianie dokumentów dotyczących tej działalności. Sprawca przestępstwa podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 w przypadku wyrządzenia znacznej szkody majątkowej lub podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności (od jednego do 12 miesięcy) albo pozbawienia wolności do roku w wypadku mniejszej wagi. Sąd wymierza grzywnę w stawkach dziennych (od 10 do 2000 zł, po wzięciu pod uwagę dochodów sprawcy, jego warunków osobistych, rodzinnych, stosunków majątkowych i możliwości zarobkowych), określając liczbę tych stawek. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, a najwyższa 540. Co ważne, jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa, ściganie przestępstwa określonego w § 1–3 następuje na wniosek pokrzywdzonego i wtedy karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia. W razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, zastosowanie środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody w całości albo w części lub zamiast tego obowiązku nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego w wysokości do 100 000 zł. Słowniczek Przez wypadek mniejszej wagi należy rozumieć wykroczenie skarbowe, które zawiera niski stopień społecznej szkodliwości czynu, w szczególności gdy uszczuplona lub narażona na uszczuplenie należność publicznoprawna nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia, a sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie wskazują na rażące lekceważenie przez sprawcę porządku finansowo-prawnego lub reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach albo sprawca dopuszczający się czynu zabronionego, którego przedmiot nie przekracza kwoty małej wartości, czyni to z pobudek zasługujących na uwzględnienie. Za karę grzywny wymierzoną księgowemu (będącemu sprawcą przestępstwa skarbowego), czyni się w całości albo w części odpowiedzialną posiłkowo spółkę, gdy księgowy jest jej pracownikiem (zastępcą spółki), a zastępowany podmiot odniósł albo mógł odnieść z popełnionego przestępstwa skarbowego jakąkolwiek korzyść majątkową. Sąd zobowiązuje podmiot, który uzyskał korzyść majątkową, do jej zwrotu w całości albo w części na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego; nie dotyczy to korzyści majątkowej podlegającej zwrotowi na rzecz innego uprawnionego podmiotu. PODSTAWA PRAWNA: ● art. 4, art. 77–79 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – z 2013 r. poz. 330; z 2015 r. poz. 4 ● art. 60, 61 i 83 ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy – z 2013 r. poz. 186; z 2015 r. poz. 1328 ● art. 303 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny – z 1997 r. Nr 88, poz. 553; z 2015 r. poz. 396 dr Jacek M. Kowalski adiunkt w Wyższej Szkole Bankowej w Poznaniu, Wydział Zamiejscowy w Chorzowie, biegły sądowy
Niedopełnienie obowiązku przejścia z księgi przychodów i rozchodów na księgi handlowe to przestępstwo lub wykroczenie skarbowe - mówi Hanna Olczyk, naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa-Wola. Hanna Olczyk, naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa-Wola / Dziennik Gazeta Prawna / Wojtek Gorski Podmioty, które w 2013 r. osiągną przychody netto o wartości co najmniej 5 059 560 zł, od 1 stycznia 2014 r. będą musiały prowadzić pełną rachunkowość. Taki obowiązek po przekroczeniu limitu mają jednak tylko osoby fizyczne, spółki cywilne i jawne osób fizycznych, spółki partnerskie oraz spółdzielnie socjalne (inne, np. spółki kapitałowe, prowadzą pełne księgi zawsze, bez względu na wartość osiąganych przychodów). Czy powinny zgłosić to do urzędów skarbowych? Jeżeli przejście na księgę rachunkową wynika z przekroczenia limitu – nie ma takiego obowiązku. Inaczej jest, gdy podatnicy dobrowolnie decydują o zmianie podatkowej księgi przychodów i rozchodów na księgi rachunkowe. W takiej sytuacji muszą przed rozpoczęciem roku obrotowego zawiadomić o tym naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla opodatkowania podatkiem dochodowym. Zawiadomienie to nie ma szczególnej formy, wystarczy, że zostanie złożone na piśmie najpóźniej do 31 grudnia 2013 r. Czy przejście na księgi rodzi jakieś inne obowiązki informacyjne wobec urzędu? Tak. Trzeba zaktualizować dane dotyczące rodzaju prowadzonej ewidencji księgowej. Dotyczy to zarówno tych, którzy zakładają księgi obowiązkowo, jak i tych, którzy robią to dobrowolnie. Osoby fizyczne i spółki cywilne aktualizują swoje dane w terminie siedmiu dni od zmiany rodzaju prowadzonej księgi poprzez system Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), a pozostałe podmioty - poprzez złożenie w urzędzie skarbowym NIP-2. Przy określaniu obowiązku prowadzenia ksiąg problem może sprawić obliczanie limitu. Artykuł 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości ( Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.) mówi o przychodach netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych. Z kolei art. 24a ust. 4 ustawy o PIT ( z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) o przychodach z działalności gospodarczej. Jakie więc zdarzenia gospodarcze trzeba wziąć pod uwagę? Dla podatników prowadzących dotychczas podatkową księgę przychodów i rozchodów będzie miał zastosowanie art. 24a ust. 4 ustawy o PIT. Czyli – tak jak pani wspomniała – przychody z działalności gospodarczej. Art. 14 ust. 1 i 2 tej ustawy precyzuje, co się do nich zalicza, np. kwoty należne, które nie zostały otrzymane po wyłączeniu bonifikat i skont. W ust. 3 są natomiast wymienione te elementy, których się nie wlicza, np. wpłaty na dostawy, których realizacja nastąpi w przyszłych okresach sprawo- zdawczych. Z kolei art. 2 ustawy o rachunkowości dotyczy osób prowadzących księgi rachunkowe, które z racji odpowiednio niższych przychodów chciałyby od nowego roku przejść na podatkową księgę przychodów i rozchodów. Jest to prawnie możliwe i zdarza się, że podatnicy z tego prawa korzystają. Podsumowując, należy podkreślić, że istnieją różnice między definicjami przychodów, kosztów i dochodów/straty w ujęciu bilansowym i w ujęciu podatkowym. Dotyczą zarówno osób fizycznych, jak i osób prawnych, jednak nie są źródłem większych problemów w rozliczeniach podatkowych. Czy organ podatkowy może sprawdzić, które osoby fizyczne powinny zaprowadzić księgi rachunkowe? Tak. Ustalenie tej grupy podatników jest możliwe w oparciu o zadeklarowane kwoty przychodów w zeznaniu podatkowym PIT za poprzedni rok podatkowy. Poza tym weryfikacja może odbywać się np. w toku czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej, których jednym z elementów jest okazanie prowadzonych ksiąg podatkowych. Organ podatkowy weryfikuje również zawiadomienia o zaprowadzeniu odpowiednich ksiąg lub zgłoszenia aktualizacyjne. Jakie są kroki urzędu skarbowego, jeżeli mimo obowiązku podmiot nie prowadzi ksiąg? W przypadku niedopełnienia obowiązku przejścia z ksiąg przychodów i rozchodów na księgi handlowe prowadzone jest postępowanie w trybie kodeksu karnego skarbowego ( z 2013 r. poz. 186). Jaką karę urząd może wymierzyć? Zgodnie z kodeksem karnym skarbowym nieprowadzenie księgi rachunkowej wbrew obowiązkowi jest czynem zabronionym. Czyn ten jest zdefiniowany w art. 60 i stanowi przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny o nieprowadzeniu księgi wbrew obowiązkowi możemy mówić również wtedy, gdy prowadzona jest księga niewłaściwa dla danego podmiotu, np. księga przychodów i rozchodów w miejsce księgi rachunkowej. W przypadku uznania, że czyn stanowi wypadek mniejszej wagi, prowadzone jest postępowanie o wykroczenie skarbowe z art. 60 par. 4 Za wypadek mniejszej wagi, zgodnie z art. 53 par. 8 można uznać taką konkretną sprawę, która ze względu na jej szczególne okoliczności – zarówno przedmiotowe, jak i podmiotowe – zawiera niski stopień społecznej szkodliwości. W przypadku czynów zabronionych z art. 60 należy brać przede wszystkim pod uwagę, czy sposób i okoliczności ich popełnienia nie wskazują na rażące lekceważenie przez sprawcę porządku finansowo-prawnego lub reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach. Postępowanie o wykroczenie skarbowe z art. 60 par. 4 może zostać przeprowadzone w trybie postępowania mandatowego. W przypadku wyrażenia przez sprawcę zgody na przyjęcie mandatu karnego najwyższa możliwa kara grzywny wynosi 3200 zł, co stanowi podwójną wysokość minimalnego wynagrodzenia. Jeśli sprawca nie wyrazi zgody na przyjęcie mandatu karnego, wszczyna się dochodzenie. W takim przypadku kara grzywny może wynieść maksymalnie 32 000 zł (dwudziestokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia). Minimalne wynagrodzenie obowiązujące w 2013 r. to 1600 zł. Jeśli w danej sprawie nie będą miały zastosowania przesłanki z art. 53 par. 8 prowadzi się postępowanie przygotowawcze w formie dochodzenia o przestępstwo skarbowe z art. 60 par. 1 Sprawca takiego czynu zabronionego będzie podlegał karze grzywny do 240 stawek dziennych. Stawka dzienna, zgodnie z art. 23 par. 1 nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności, co oznacza, że maksymalna kara grzywny w przypadku popełnienia przestępstwa skarbowego z art. 60 par. 1 może wynosić 5 120 640 zł (przy zastosowaniu najwyższej dopuszczalnej stawki dziennej w wysokości 21 336 zł). Warto też wspomnieć, że omawiany czyn zabroniony stanowi nie tylko wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe, ale również przestępstwo na podstawie art. 77 pkt 1 ustawy o rachunkowości. Jest ono zagrożone karą grzywny lub pozbawienia wolności do lat dwóch albo obiema karami łącznie. Tak więc niezależnie od kary za wykroczenie lub przestępstwo skarbowe za powyższe czyny można zostać ukaranym również na podstawie ustawy o rachunkowości. Wspominała pani o dobrowolnym przejściu na pełne księgi. Czy często się to zdarza? Nie są to częste przypadki, ale się zdarzają. Prowadzenie ksiąg rachunkowych pozwala przedsiębiorcy uzyskać więcej informacji o kondycji finansowej firmy niż księga przychodów i rozchodów. Przedsiębiorca uzyskujący w ciągu roku 4–5 mln zł przychodu w rozumieniu przepisów jest traktowany jeszcze jako tzw. mały podatnik. Jednak w praktyce w przypadku osoby fizycznej lub spółki osobowej to dość duże przedsięwzięcie i pełna wiedza o sytuacji firmy, której uzyskanie umożliwia prowadzona księga rachunkowa, jest często głównym powodem, dla którego podatnicy wybierają tę formę pomimo braku ustawowego obowiązku. Prowadzenie pełnej rachunkowości ułatwia też w przyszłości proces przekształceń własnościowych w przedsiębiorstwie i zmianę formy prawnej. Pełna rachunkowość ułatwia proces przekształceń własnościowych Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL Kup licencję
Sprawozdanie finansowe prezentuje sytuację majątkową i finansową firmy, a zatem powinno odpowiadać podstawowym potrzebom informacyjnym licznych zewnętrznych użytkowników. Głównymi użytkownikami sprawozdań finansowych są: • inwestorzy oraz doradcy – przy decyzjach inwestycyjnych, • zarządzający – przy decyzjach związanych z zarządzaniem firmą, • wierzyciele – przy podejmowaniu decyzji o udzieleniu pożyczki, kredytu bankowego czy sprzedaży z odroczonym terminem płatności, • pracownicy i ich ugrupowania – przy ocenie zdolności firmy do wypełnienia zobowiązań wobec pracowników, • konkurencja – przy ocenie silnych i słabych stron oraz strategii konkurencyjnej firmy. Kara za niezłożenie Uwzględniając, iż sprawozdanie finansowe jest jednym z najbardziej wiarygodnych dokumentów, obowiązek jego złożenia do urzędu skarbowego oraz rejestru sądowego jest nie tylko koniecznością wynikającą z przepisów prawa, ale jego niedopełnienie powinno skutkować skutecznymi sankcjami karnymi. Zgodnie z art. 77 ustawy z r. o rachunkowości – dalej – kto wbrew przepisom tej ustawy dopuszcza do niesporządzenia sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych, podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat dwóch, albo obu tym karom łącznie. W myśl natomiast art. 79* karze grzywny bądź karze ograniczenia wolności podlega ten, kto wbrew przepisom ustawy o rachunkowości nie poddaje sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta, nie udziela lub udziela niezgodnych ze stanem faktycznym informacji, wyjaśnień, oświadczeń biegłemu rewidentowi albo nie dopuszcza go do pełnienia obowiązków, nie składa sprawozdania finansowego do ogłoszenia lub nie składa sprawozdania finansowego lub sprawozdania z działalności we właściwym rejestrze sądowym. Do zaistnienia tych przestępstw formalnych nie jest wymagane, aby nastąpił określony skutek – wystarczy samo niesporządzenie lub niezłożenie sprawozdania. Tym niemniej każdorazowo fakt ten jest oceniany pod kątem stopnia społecznej szkodliwości. Do pewnego czasu unikano odpowiedzialności karnej. W myśl art. 17 § 1 pkt 3 ustawy z r. – Kodeks postępowania karnego nie były wszczynane postępowania, a wszczęte były umarzane, bowiem w tym przypadku społeczna szkodliwość czynu była uznawana za znikomą, a zgodnie z art. 1 § 2 ustawy z r. – Kodeks karny nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma. Można jednak spodziewać się, zwłaszcza na fali zdarzeń, które miały miejsce w ubiegłym roku, zmiany dotychczasowej praktyki i w konsekwencji wzrostu ilości zawiadomień do prokuratury o popełnieniu przestępstwa niezłożenia sprawozdania finansowego, a po stronie sądów – zmiany dotychczasowego łagodnego podejścia do tej sprawy. Przedmiotom przekazania do urzędu skarbowego powinno być sprawozdanie finansowe firmy mające na celu rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji zarówno majątkowej, jak i finansowej, zgodnie z zasadami rachunkowości wynikającymi z ustawy i przyjętymi przez jednostkę. Sprawozdanie finansowe przekazywane do urzędu skarbowego powinno składać się z bilansu, rachunku zysków i strat, informacji dodatkowych, obejmujących wprowadzenie do sprawozdania finansowego, oraz objaśnień. Ponadto do rocznego sprawozdania finansowego dołącza się sprawozdanie z działalności jednostki, jeżeli obowiązek jego sporządzania wynika z ustawy lub odrębnych przepisów. Sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności jednostki sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej. Dane liczbowe można wykazywać w zaokrągleniu do tysięcy złotych, jeżeli nie zniekształca to obrazu jednostki zawartego w sprawozdaniu finansowym oraz w sprawozdaniu z działalności. Podatkowy obowiązek Podatnicy CIT, którzy stosują w pełnym zakresie określone w ustawie zasady rachunkowości, mają obowiązek złożenia rocznego sprawozdania finansowego do urzędu skarbowego. Podatnikami tymi są osoby prawne, spółki kapitałowe w organizacji, a także inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Złożyć sprawozdanie finansowe do urzędu skarbowego w praktyce mają obowiązek takie podmioty jak spółki kapitałowe prawa handlowego (tj. spółka z oraz spółka akcyjna), przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, fundacje, uczelnie wyższe, stowarzyszenia oraz instytuty naukowe. Przepisy w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych nie decydują o dacie sporządzenia sprawozdania finansowego, a jedynie zobowiązują podatników do jego złożenia do urzędu skarbowego w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego. Zgodnie bowiem z art. 27 ust. 2 ustawy z r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) – dalej – podatnicy obowiązani do sporządzenia sprawozdania finansowego przekazują do urzędu skarbowego sprawozdanie wraz ze sprawozdaniem z badania, w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, a spółki - także odpis uchwały zgromadzenia zatwierdzającej sprawozdanie finansowe. Obowiązek złożenia sprawozdania z badania nie dotyczy podatników, których sprawozdania finansowe, na podstawie odrębnych przepisów, są zwolnione z obowiązku badania. Wykładnia literalna powołanego przepisu wskazuje, iż ustawodawca nałożył obowiązek składania sprawozdań finansowych do urzędu skarbowego na podmioty, które: 1) są obowiązane do sporządzenia sprawozdania finansowego oraz 2) mają obowiązek zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego. Uwaga! W myśl art. 57 ust. 1 ustawy z r. – Prawo upadłościowe i naprawcze upadły obowiązany jest wskazać ten majątek oraz wydać syndykowi wszystkie dokumenty dotyczące jego działalności, majątku i rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe i inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych. Upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości. W konsekwencji należy uznać, iż w tym przypadku brak jest obowiązku składania sprawozdań finansowych (w rozumieniu ustawy o rachunkowości) do urzędu skarbowego z uwagi na okoliczność, iż nie jest spełniona druga z przesłanek określonych w art. 27 ust. 2 tj. obowiązek zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego. Sporządzenie sprawozdania w aspekcie bilansowym Obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego decyduje o obowiązku złożenia sprawozdania finansowego do urzędu skarbowego, bowiem podatnicy zobowiązani do jego sporządzenia przekazują do urzędu skarbowego sprawozdanie finansowe wraz z opinią i raportem podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych. Ustawa podatkowa, odsyłając do odrębnych przepisów, nie definiuje zdarzenia określanego jako „sporządzenie sprawozdania finansowego”. Składane do urzędu skarbowego sprawozdanie finansowe po sporządzeniu powinno być podpisane, a także zatwierdzone według zasad prawa bilansowego. Ustawa o rachunkowości określa zakres obowiązków związanych ze sprawozdaniem finansowym, obejmujący w szczególności jego: Na gruncie prawa bilansowego sprawozdanie finansowe co do zasady sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, a także na inny dzień bilansowy, z zastrzeżeniem sprawozdań finansowych emitentów papierów wartościowych oraz jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej, które mogą być sporządzane zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR). Za sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego odpowiedzialny jest kierownik jednostki. W myśl art. 52 ust. 1 kierownik jednostki zapewnia sporządzenie rocznego sprawozdania nie później niż w ciągu trzech miesięcy od dnia bilansowego i przedstawia je właściwym organom, zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, postanowieniami statutu lub umowy. Kierownikami jednostki są członkowie zarządów spółek kapitałowych, wspólnicy prowadzący sprawy spółki w spółce jawnej, cywilnej lub partnerskiej (albo też zarząd spółki partnerskiej, gdy umowa tej spółki przewiduje, że prowadzenie spraw i jej reprezentowanie powierzone zostaje zarządowi) lub komplementariusz prowadzący sprawy spółki w spółce komandytowej i komandytowo-akcyjnej, likwidator, syndyk lub zarządca w postępowaniu upadłościowym, a także członkowie innych organów zarządzających pozostałych jednostek, do których stosuje się przepisy ustawy o rachunkowości. CIT. Podatki i rachunkowość. Komentarz >> W terminie do dnia 31 marca powinny zostać sporządzone wszystkie wymagane przepisami ustawy o rachunkowości elementy sprawozdania finansowego, tj. bilans, rachunek zysków i strat, informacje dodatkowe, obejmujące wprowadzenie do sprawozdania finansowego, oraz wyjaśnienia, zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym, a w przypadku funduszy inwestycyjnych – zestawienie zmian w aktywach netto oraz rachunek przepływów pieniężnych. Do rocznego sprawozdania finansowego dołącza się sprawozdanie z działalności jednostki, którego wymóg sporządzenia ustawa przewiduje dla spółek kapitałowych, spółek komandytowo-akcyjnych, towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, towarzystw reasekuracji wzajemnej, spółdzielni i przedsiębiorstw państwowych. Przy sporządzaniu sprawozdania finansowego należy mieć na względzie art. 5 ust. 1 zgodnie z którym przyjęte zasady (politykę) rachunkowości należy stosować w sposób ciągły w kolejnych latach obrotowych, oraz art. 45 w myśl którego uwzględnia się zasady wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego. Jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzyma informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe, lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych. Terminem granicznym, do którego możliwe są korekty w sporządzonym sprawozdaniu finansowym oraz zapisy w księgach rachunkowych danego roku obrotowego, jest data zatwierdzenia sprawozdania finansowego. do sprawozdania finansowego w aspekcie podatkowym Podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także odpisów amortyzacyjnych. Podatnicy, z wyjątkiem zwolnionych od podatku, są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości dochodu (straty) osiągniętego w roku podatkowym (art. 9 Podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, a tym samym sporządzania sprawozdań finansowych, w związku z tym dla oceny prawidłowego ustalenia dnia sporządzenia sprawozdania finansowego należy mieć na względzie przepisy ustawy o rachunkowości. Zasady i terminy dotyczące składania zeznania podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych, a także związany z nimi obowiązek zapłaty podatku zostały uregulowane w art. 27 ust. 1 Ustawa podatkowa wiąże zamknięcie ksiąg rachunkowych z zakończeniem roku podatkowego i obowiązkiem złożenia zeznania rocznego. Na gruncie prawa podatkowego w art. 93 § 1 ustawy z r. – Ordynacja podatkowa – dalej – została wyrażona zasada sukcesji, stanowiąca, iż osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku łączenia się osób prawnych, osobowych spółek handlowych, osobowych i kapitałowych spółek handlowych wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się osób lub spółek. Przepis ten stosuje się odpowiednio do osoby prawnej łączącej się przez przejęcie innej osoby prawnej (osób prawnych), osobowej spółki handlowej (osobowych spółek handlowych) (art. 93 § 2 W świetle powyższego, jeżeli na gruncie prawa podatkowego spółka jest sukcesorem generalnym, to przyjmuje wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki, obowiązek złożenia zeznania podatkowego. W tym przypadku podatnicy, w tym pełniący funkcję sukcesora generalnego, obowiązani są do sporządzenia sprawozdania finansowego, przekazują do urzędu skarbowego sprawozdanie finansowe wraz z opinią i raportem podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych. W myśl art. 15 ust. 4b pkt 1 i art. 15 ust. 4c koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego do dnia: 1) sporządzenia sprawozdania finansowego, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia zeznania, jeżeli podatnicy są obowiązani do sporządzania takiego sprawozdania, albo 2) złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia tego zeznania, jeżeli podatnicy, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie są obowiązani do sporządzania sprawozdania finansowego, – są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody. Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po dniu, o którym mowa powyżej (w pkt 1 lub 2), są potrącalne w roku podatkowym następującym po roku, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe lub składane zeznanie. W tym zakresie konieczne jest ustalenie, co należy rozumieć przez datę zamknięcia ksiąg i sporządzenia sprawozdania finansowego dla celów podatkowych. Przepisy podatkowe wskazują jednoznacznie na sprawozdanie finansowe sporządzone zgodnie z odrębnymi przepisami, co w tym przypadku oznacza przepisy ustawy o rachunkowości. Przepisy prawa podatkowego, ustawy o rachunkowości oraz ustawy z r. – Kodeks spółek handlowych – dalej – nie zawierają jednoznacznego wskazania, jaki dzień należy uznać za datę sporządzenia sprawozdania finansowego. Za dzień sporządzenia sprawozdania finansowego, o którym mowa w powołanych przepisach podatkowych, można uznać datę podpisania sprawozdania finansowego przez osobę, której powierzono prowadzenie ksiąg, oraz kierownika jednostki. Po tej dacie, z wyjątkiem ewentualnych korekt audytu lub korekt związanych z istotnymi zdarzeniami, nie ma możliwości ujęcia zapisów księgowych. Począwszy od tego dnia podatnik może zaliczać poniesione koszty bezpośrednio związane z uzyskaniem przychodów do kosztów kolejnego roku podatkowego, nawet jeżeli sporządzone sprawozdanie finansowe zostało skorygowane zgodnie z powołanym przepisem, który mówi o dokonaniu istotnej korekty sporządzonego rocznego sprawozdania finansowego przed zatwierdzeniem, w tym także jeżeli korekty zostały wprowadzone w wyniku badania sprawozdania finansowego przez audytora. Podpisanie sprawozdania finansowego Sprawozdanie finansowe podpisuje – podając zarazem datę podpisu – osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, i kierownik jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy – wszyscy członkowie tego organu. Sprawozdanie finansowe można uznać za sporządzone w dacie złożenia pod wstępnym sprawozdaniem finansowym podpisów osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, oraz kierownika jednostki, którym jest osoba lub organ jedno- lub wieloosobowy, który zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności jest uprawniony do zarządzania jednostką, poprzez co wspólnie poświadczają one, że sprawozdanie finansowe jest kompletne i przedstawia prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji majątkowej i finansowej jednostki. Należy zwrócić uwagę, że podpisanie sprawozdania finansowego przez upoważnione osoby oznacza, że sprawozdanie to jest kompletne i przedstawia prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji majątkowej i finansowej jednostki. Ponadto złożenie podpisu pod sprawozdaniem jest równoznaczne z przyjęciem odpowiedzialności przez te osoby za prawidłowość i rzetelność sporządzonego sprawozdania finansowego. Osoby, które podpisały sprawozdanie finansowe, ponoszą odpowiedzialność karną (tak: Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z r., ILPB3/423-572/11-4/EK). Badanie sprawozdania finansowego Jednostka jest zobowiązana do badania sprawozdania finansowego zgodnie z art. 64 ust. 1 Celem badania sprawozdania finansowego jest przedstawienie jednostce pisemnej opinii biegłego rewidenta wraz z jego raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest prawidłowe oraz rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, wynik finansowy oraz rentowność badanej jednostki. Opinia powinna w szczególności stwierdzać, czy badane sprawozdanie finansowe: • zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych, • zostało sporządzone zgodnie z określonymi ustawą zasadami rachunkowości stosowanymi w sposób ciągły, • jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, w tym podatkowymi, statutem lub umową, • przedstawia rzetelnie i jasno wszystkie istotne dla oceny jednostki informacje, a w odniesieniu do sprawozdania z działalności jednostki, czy informacje zawarte w tym sprawozdaniu są zgodne z informacjami zawartymi w rocznym sprawozdaniu finansowym. Badaniu podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe kontynuujących działalność: • banków krajowych, oddziałów instytucji kredytowych, oddziałów banków zagranicznych, zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji, głównych oddziałów i oddziałów zakładów ubezpieczeń, głównych oddziałów i oddziałów zakładów reasekuracji oraz oddziałów zagranicznych firm inwestycyjnych; • spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych; • jednostek działających na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych; • jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych; • spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji; • pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków: a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób, b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej euro, c) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej euro. Badaniu podlegają sprawozdania finansowe spółek przejmujących i spółek nowo zawiązanych, sporządzone za rok obrotowy, w którym nastąpiło połączenie, a także roczne sprawozdania finansowe jednostek sporządzone zgodnie z MSR. Sprawozdania finansowe emitentów papierów wartościowych dopuszczonych, emitentów zamierzających ubiegać się lub ubiegających się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą być sporządzane zgodnie z MSR. Również sprawozdania finansowe jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej mogą być sporządzane zgodnie z MSR. Decyzję w sprawie sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z MSR przez jednostki, o których mowa powyżej, podejmuje organ zatwierdzający. Sprawozdanie finansowe przekazane do badania biegłemu rewidentowi może podlegać kolejnym korektom w związku z zaistnieniem sytuacji, o których mowa w art. 54 ust. 1 „Jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe, lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy, oraz powiadomić biegłego rewidenta, który sprawozdanie to bada lub zbadał. Jeżeli zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszcza się w informacji dodatkowej”. Odpowiedzialność karno-skarbowa Dnia 1 stycznia 2015 r. ustawodawca wprowadził do ustawy z Kodeks karny skarbowy - dalej odpowiedzialność karno-skarbową w przypadku niedopełnienia obowiązku złożenia sprawozdania finansowego (art. 80b Uwaga! Kto wbrew obowiązkowi nie przekazuje w terminie właściwemu organowi podatkowemu sprawozdania finansowego, opinii lub raportu, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.
W 2018 roku nastąpiły istotne zmiany jeżeli chodzi o składanie sprawozdań finansowych do Krajowego Rejestru Sądowego. Od marca 2018 roku do złożenia sprawozdania finansowego dochodzi drogą elektroniczną. Wprowadzenie tych zmian skutkowało istotnymi zmianami w funkcjonowaniu biur rachunkowych, podmiotów zobowiązanych do złożenia sprawozdania finansowego, a także kancelarii adwokackich pomagających klientom w składaniu sprawozdań 2018 roku sprawozdanie finansowe musi zostać złożone drogą elektroniczną za pośrednictwem systemu S24. Czynność taka jest nieodpłatna, jednak dokumenty muszą zostać opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufania ePUAP. Wbrew częstej dotychczasowej praktyce, adwokat nie jest uprawniony do złożenia dokumentów do rejestru w sposób tradycyjny – działając w imieniu swojego klienta. Dokument musi zostać ,,podpisany” przez osobę wchodzącą w skład organu uprawnionego do reprezentowania spółki. Przesłane sprawozdanie jest następnie udostępniane w Repozytorium Dokumentów Finansowych. W odniesieniu jednak do sprawozdań za rok 2017 ustawodawca pozwolił na złożenie sprawozdania w formie tradycyjnej z dołączeniem elektronicznej kopii dokumentów w formie skanów opatrzonych podpisem kwalifikowanym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP. Możliwe jest to w terminie od 15 marca 2018r do 30 września 2018r. Należy pamiętać, że karalne są 2 zaniedbania związane ze sprawozdaniami finansowymi:1) niedokonanie obowiązku sporządzenia sprawozdania finansowego w odpowiednim czasie,2) niezłożenie do akt rejestrowych sprawozdania finansowego, pomimo jego sporządzenia. Jak informuje adwokat Wojciech Rudzki z kancelarii adwokackiej w Krakowie odpowiedzialność karną w tym zakresie przewiduje art. 77 pkt 2) oraz art. 79 pkt 4 Ustawy o rachunkowości. Stosownie do postanowień art. 77 pkt. 2 Ustawy o rachunkowości w przypadku niesporządzenia sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych, przewiduje za popełnienie tego przestępstwa grzywnę lub karę pozbawienia wolności do lat 2 albo obie te kary łącznie. Odpowiedzialność za brak sporządzenia sprawozdania finansowego spoczywa na zarządzie spółki - w tym przypadku członkowie zarządu odpowiadają osobiście, czyli całym swoim majątkiem. Odpowiedzialność mogą również ponosić organy nadzorcze spółki z gdyż także na nich może ciążyć obowiązek nadzoru nad rzetelnością sprawozdania (np. gdy spółka musi obowiązkowo posiadać Radę Nadzorczą lub Komisję Rewizyjną). Czyn opisany w art. 77 Ustawy o rachunkowości ustawodawca statuuje jako przestępstwo, dlatego podlega ono ogólnym regulacjom Kodeksu Karnego. Niesporządzenie sprawozdania finansowego jednak nie zawsze będzie karane – stosownie do art. 17 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania karnego - nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy społeczna szkodliwość czynu jest znikoma. Jak podkreślano powyżej, samo niezłożenie rocznego sprawozdania spółki z do KRS stanowi przestępstwo opisane w art. 79 pkt 4 Ustawy o rachunkowości. Jest to przestępstwo bezskutkowe - co oznacza, że karalne jest już samo działanie sprawcy, a nie jego skutek. Odpowiedzialnym za niezłożenie rocznego sprawozdania spółki może być wyłącznie kierownik jednostki - zarząd, gdyż to na ten organ ustawa nakłada obowiązek złożenia sprawozdania. Sąd rejestrowy może zawiadomić organy ścigania o niezłożeniu sprawozdania. Jak wynika z aktualnej praktyki kancelarii adwokackich, ze względu na informatyzację procesu składania sprawozdań finansowych, postępowania w sprawie zaległości w tym zakresie wszczynane są aktualnie nadzwyczaj szybko. Oba z powyżej wymienionych przestępstw, w przypadku wydania przez sąd wyroku skazującego, skutkują jednocześnie dokonaniem wpisu do Krajowego Rejestru Karnego. Sąd może również orzec zakaz zajmowania stanowiska w organach spółek, gdy uzna, że przy popełnieniu przestępstwa sprawca nadużył zajmowanego stanowiska lub że dalsze zajmowanie stanowiska zagraża istotnym dobrom chronionym przez prawo. Może to być szczególne dotkliwe dla osób zasiadających w organach spółek prawa handlowego, a obawa co do tego jest często podkreślana przez klientów kancelarii adwokackich. Występki te muszą być także popełnione z zamiarem umyślnym, co oznacza, że konieczne jest wykazanie (przez sąd), że sprawca działał z zamiarem popełnienia przestępstwa lub przewidując możliwość jego popełnienia godził się na to. Co istotne z perspektywy adwokata, każde niezłożenie sprawozdania do sądu będzie uznawane za oddzielne przestępstwo. Warto zwrócić uwagę na kwestię przedawnienia karalności czynu, czyli na sytuacje kiedy mimo nie wykonania obowiązku, nikt nie będzie mógł ukarać za jego niedokonanie, nie będzie można również wszcząć postępowania przygotowawczego. W tym przypadku termin przedawnienia, zgodnie z przepisami Kodeksu Karnego wynosi 5 lat (art. 101 § 1 pkt. 4 Kodeksu karnego). Termin ten liczy się od dnia niesporządzenia sprawozdania finansowego w ustalonym terminie lub jego niezłożenia w wymaganym terminie w rejestrze. Termin ten może ulec wydłużeniu o kolejne 10 lat, jeśli w podstawowym okresie (tj. w ciągu 5 lat od popełnienia czynu) wszczęte zostało dochodzenie lub śledztwo.
Każde stowarzyszenie i fundacja działa poprzez swoje organy w sposób przewidziany w ustawach i statucie. Organem obowiązkowym w organizacji pozarządowej jest zarząd. Zarząd NGO, w swoich działaniach na zewnątrz, decyduje o kontaktach z partnerami (mediami, administracją publiczną, dostawcami usług czy sponsorami), pozyskuje pieniądze na działalności a w swoich działaniach wewnętrznych zarządza nimi i odpowiada za pracę organizacji. Drugim, po zarządzie, ważnym organem w organizacji pozarządowej jest organ kontroli wewnętrznej i nadzoru. W stowarzyszeniu jest to komisja rewizyjną, w fundacji (najczęściej) – rada fundacji. Zazwyczaj zajmują się one bieżącą kontrolą działalności zarządu, wnioskują o udzielanie mu (lub nie) absolutorium, działają w razie bezczynności zarządu. Nie w każdej organizacja musi być organ kontroli wewnętrznej. W fundacji jedynym wymaganym organem władzy jest zarząd. Nie ma obowiązku powoływania organu nadzorczo-kontrolnego, ale coraz częściej fundacje stosują takie rozwiązanie. Radę muszą mieć te fundacje, które starają się o status organizacji pożytku publicznego. Pierwszy skład organów fundacji najczęściej wskazuje fundator. Kolejny skład mogą wskazać np. odchodzący członkowie tych organów. Zawsze jednak musi być to zgodnie z zapisami statutu. Rodzaje odpowiedzialności członków zarządów organizacji pozarządowych: Odpowiedzialność statutowa Zarząd jest odpowiedzialny przed organem, który go powołał lub organem nadzoru, za realizację misji organizacji i wypełnianie jej celów statutowych. Dlatego w kompetencjach zarządu często jest sporządzanie planów rocznych, formułowanie długoterminowych strategii działania, następnie zatwierdzanych przez organ nadzoru i składanie sprawozdań z ich realizacji. Głównym zadaniem zarządu jest takie prowadzenie spraw organizacji, żeby w sposób gospodarny, zgodny z jej etyką i misją, dążyła ona do osiągnięcia postawionych celów. W tym przypadku zarząd odpowiedzialność zarządu za wszystkie swoje działania lub zaniechania możemy nazwać „polityczną”. Jeżeli nie sprosta wymaganiom statutu lub oczekiwaniom np. fundatora czy też walnego Zgromadzenia Członków – nie pozyska absolutorium i zostanie odwołany. Odpowiedzialność cywilnoprawna (odszkodowawcza) Prawo cywilne przewiduje odpowiedzialność deliktową, czyli za czyn niedozwolony. Jak wynika z art. 415 Kodeksu cywilnego: Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Oznacza to, iż w tym przypadku odpowiedzialność powstanie w związku z wyrządzeniem szkody, której sprawca ma obowiązek jej naprawienia, zwykle w formie odszkodowania. Należy zaznaczyć, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W tych też granicach naprawienie szkody obejmuje: straty, które poszkodowany poniósł, korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 KC). Jeśli więc członek zarządu NGO spowodował swoim zachowaniem (działaniem lub zaniechaniem)poniesienie szkody przez organizację, wówczas ma ona prawo domagać się od niego naprawienia tej szkody. Uchylanie się od tej odpowiedzialności może spowodować wniesienie przez NGO pozwu do sądu. Warto też pamiętać, że za szkodę odpowiedzialny jest nie tylko ten, kto ją bezpośrednio wyrządził, ale również ten, kto nakłonił inną osobę do wyrządzenia szkody albo był jej pomocny. Odpowiedzialny jest także ten, kto świadomie skorzystał z wyrządzonej drugiemu szkody (art. 422 Kodeksu cywilnego). Odpowiedzialność z tytułu zaległości podatkowych Za zaległości podatkowe innych osób prawnych niż spółki kapitałowe lub spółki w organizacji, odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie organów zarządzających tymi osobami (art. 116a Ordynacji podatkowej). Dotyczy to także członków zarządu NGO. Warto przy tym zaznaczyć, iż odpowiedzialność solidarna oznacza, że wierzyciel (organ podatkowy) może żądać spełnienia świadczenia od każdego z członków organu z osobna lub od wszystkich łącznie. Członkowie zarządu NGO będą więc odpowiadali solidarnie całym swoim majątkiem, jeśli egzekucja z majątku NGO okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu: 1) nie wykazał, że: a/ we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo b/ niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy; 2) nie wskazuje mienia NGO, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie jej zaległości podatkowych w znacznej części. Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu. Zasady odpowiedzialności obejmują jednak także byłych członków zarządu. Należy pamiętać też, że poza zobowiązaniami podatkowymi zasady tej odpowiedzialności dotyczą również zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie bowiem z art. 31 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do należności z tytułu składek stosuje się art. 116a Ordynacji Podatkowej. Ponadto, zgodnie z art. 32 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenie społeczne. Odpowiedzialność karna i karno-skarbowa Najbardziej bezpośrednio dotyczącym członków zarządu przepisem jest art. 296 Kodeksu karnego: osoba, która będąc obowiązana na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby prawnej, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, wyrządza jej znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Jeżeli sprawca wspomnianego przestępstwa działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej – podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Jeżeli sprawca działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i wyrządza szkodę majątkową w wielkich rozmiarach – podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Jeżeli sprawca, który wyrządza znaczną szkodę majątkową lub szkodę majątkową w wielkich rozmiarach działa nieumyślnie – podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat. Członek zarządu fundacji może również ponosić odpowiedzialność karno-skarbową. Zgodnie z art. 9 par. 3 Kodeksu karnego skarbowego, za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada jako sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania – zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi osoby prawnej. Powierzenie obowiązków w zakresie rozliczeń podatkowych osobom trzecim nie znosi odpowiedzialności podatnika w sferze prawa karnego skarbowego. Członek zarządu może jednak w takiej sytuacji nie ponosić odpowiedzialności w przypadku braku możliwości przypisania winy. Odpowiedzialność z ustawy o rachunkowości Ustawa o rachunkowości przewiduje odpowiedzialność karną z tytułu nierzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych i nieprawidłowego sporządzenia sprawozdania finansowego. Odpowiedzialność taką może ponosić kierownik jednostki, w tym zwłaszcza zarząd. Zgodnie z art. 77 Ustawy o rachunkowości – karze grzywny lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie może podlegać ten, kto dopuszcza do nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, niedbałego ich prowadzenia, niesporządzenia sprawozdania finansowego czy przedstawienia w nim nierzetelnych danych. Odpowiedzialność z art. 77 ustawy o rachunkowości jest odpowiedzialnością na zasadzie winy. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z art. 4 ust. 5 Ustawy o rachunkowości kierownik jednostki a wiec również zarząd ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości zostaną powierzone innej osobie za jej zgodą. Oznacza to, że powierzenie prowadzenia ksiąg rachunkowych podmiotowi zewnętrznemu (np. biuru rachunkowemu) nie wyłącza automatycznie odpowiedzialności członka zarządu za nieprowadzenie ksiąg rachunkowych i niesporządzanie sprawozdań finansowych.
art 77 ustawy o rachunkowości
